Class 12 Physics Chapter 2 Question Answer in Assamese

আপোনালোক সকলোকে আকৌ এবাৰ স্বাগতম জনাইছো Assamese Medium নামৰ শিক্ষামূলক ৱেবচাইটলৈ।

আজি আমি আপোনালোকৰ বাবে Class 12 Physics Chapter 2 Question Answer in Assamese তথা বৈদ্যুতিক বিভব আৰু ধাৰকত্ব নামৰ অধ্যায়ৰ সম্পূৰ্ণ প্ৰশ্ন উত্তৰ লৈ আছো।

Wtach FREE Video Classes

আপুনি বিচাৰিলে ইয়াৰ আলোচনা কৰা Class 12 Physics Chapter 2 Question Answer in Assamese ৰ লগতে সম্পুৰ্ণ অধ্যায়ৰ আলোচনা PDF Notes ডাউনলোড কৰিব পাৰিব।

Question Answer PDFবৈদ্যুতিক বিভব আৰু ধাৰকত্ব PDFBuy Full Course
Free

আপুনি আপোনাৰ প্ৰয়োজন অনুসৰি লিংকত ক্লিক কৰি PDF Notes লব পাৰে বা ইয়াতে পঢ়ি আপুনি আগন্তুক HS Final Exam ত পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ সম্পুৰ্ণ প্ৰশ্ন উত্তৰ কৰি ১০০% নম্বৰ পাব পাৰিব।

Class 12 Physics Chapter 2 Question Answer in Assamese

অনুশীলনী প্ৰশ্ন উত্তৰ | Class 12 Physics Chapter 2 Question Answer in Assamese

Q: 2.1) 16cm ব্যৱধানত দুটা আধান 5 × 10C আৰু -3 × 10C আছে। দুয়োটা আধান সংযোগী ৰেখাডালৰ কোনটো বিন্দু (বা বিন্দুবোৰত) বৈদ্যুতিক বিভৱৰ মান শূন্য হ’ব? অসীমত বিভৱৰ মান শূন্য বুলি ধৰা৷

উত্তৰ: দুটা আধান,

q₁ = 5 × 10⁻⁸C

q₂ = − 3×10⁻⁸C

আধান দুটাৰ মাজৰ দূৰত্ব, d = 16cm = 0.16m

ধৰা হ’ল, চিত্ৰত দেখুওৱাৰ দৰে আধান দুটা সংযোগী ৰেখাডালৰ ওপৰত P এটা বিন্দু।

r= q₁ আধানৰ পৰা Pৰ দূৰত্ব।

ধৰা হ’ল— বৈদ্যুতিক বিভৱ (v) P বিন্দুত শূন্য

p বিন্দুত বিভৱ, q₁ আৰু q₂ আধান দুটাৰ বাবে হোৱা বিভৱৰ যোগফলৰ সমান।

V=q₁/4πε₀r + q₂/4πε₀(d-r)……..(i)

যত,      

ε₀= শূন্য স্থানৰ বৈদ্যুতিক প্রবেশ্যতা

V= 0 ৰ কাৰণে (i) নং সমীকৰণ–

q₁/r= -q₂/d-r

5×10⁻⁸/r=(-3×10⁻⁸)/(0.16-r)

(0.16/r) – 1=3/5

0.16/r=8/5

r= 0.1m = 10cm

গতিকে, আধান দুটাৰ মাজেৰে ধনাত্মক q₁ আধানটোৰ পৰা 10 cm দূৰত্বত বৈদ্যুতিক বিভৱ

শূন্য হ’ব।

যদি চিত্ৰত দেখুওৱাৰ দৰে P বিন্দুটো আধান দুটাৰ ঋণাত্মক আধান  q₂ ৰ পৰা s দূৰত্বত থাকে যত বৈদ্যুতিক বিভৱ শূন্য। তেন্তে—

এই সজ্জাৰ বাবে, বিভৱ পাওঁ এইদৰে

V= q₁/4πε₀s + q₂/4πε₀(s-d) ……(ii)

V= 0, ৰ বাবে সমীকৰণ (ii) হ্রাসমান কৰি

q₁/4πε₀s=-q₂/4πε₀(s-d)

q₁/s=-q₂/s-d

5×10⁻⁸/s=(-3×10⁻⁸)/(s – 0.16)

1- 0.16/s=3/5

0.16/s=2/5

s= 0.4m = 40cm

 আধান তন্ত্রটোত, বাহিৰত, ধনাত্মক আধানটোৰ পৰা 40 cm দূৰত্বত বিভৱ হ’ব শূন্য।

Q:2.2) 10 cm বাহুবিশিষ্ট নিয়মীয়া ষড়ভুজ এটাৰ প্ৰতিটো শীর্ষবিন্দুত 5 μC আধানযুক্ত আধানবোৰ আছে। ষড়ভুজটোৰ কেন্দ্ৰত বিভৱ নিৰ্ণয় কৰা।

উত্তৰ: চিত্ৰটোত দেখুওৱা হৈছে যে সুষম ষড়ভুজটোৰ বাহুকেইডালৰ প্ৰান্তত ছয়টা সমান আধান +q আছে।

আধান, q = 5μC = 5 × 10⁻⁶ C

ষড়ভুজৰ বাহু, 

L =AB=BC=CD=DE =EF= FA = 10 cm

কেন্দ্ৰৰ পৰা প্ৰতিটোৰ প্ৰাস্ত বিন্দুৰ দূৰত্ব, d= 10 cm

‘O’ বিন্দুত বৈদ্যুতিক বিভৱ, V= 6xq/4πε₀d

যত,  ε₀= শূন্য স্থানৰ বৈদ্যুতিক প্ৰৱেশ্যত

1/4πε₀=9×10⁹Nm⁻²C⁻²

V=6 x9x10⁹x5x10⁻⁶/ 0.1

= 2.7 x 10⁶ V

গতিকে, ষড়ভুজৰ কেন্দ্ৰবিন্দুত বিভৱ হ’ল, 2.7 x 10⁶ V

Q:3) 6cm ব্যৱধানত থকা দুটা বিন্দু A আৰু Bত ক্ৰমে 2uC আৰু -2uC আধান দুটা আছে। 

(a) তন্ত্ৰটোৰ এখন সমবিভৱ পৃষ্ঠ চিনাক্ত কৰা।

(b) এই পৃষ্ঠখনৰ প্ৰতিটো বিন্দুতেই বিদ্যুৎ ক্ষেত্ৰখন কোন দিশে থাকিব?

উত্তৰ: a) নিম্নোক্ত চিত্ৰত চৰ্তসমূহ বৰ্ণনা কৰা হ’লঃ

এখন সমান সমবিভৱ পৃষ্ঠৰ সকলো বিন্দুতে মূল বিভৱ শূন্য। পৃষ্ঠখন AB ৰ লম্বভাৱে আছে।

b) এই পৃষ্ঠখনৰ ওপৰত থকা সকলো বিন্দুতে বিদ্যুৎ ক্ষেত্ৰৰ দিশ, ABৰ দিশত থকা সমতলৰ সতে লম্বভাৱে থাকে।

Q: 4)12cm ব্যাসার্ধৰ গোলকীয় পৰিবাহী এটাৰ পৃষ্ঠত সুষমভাৱে বিস্তৃত হৈ থকা আধানৰ মান 1.6 ×10C। বৈদ্যুতিক ক্ষেত্ৰখনৰ মান কি হ’ব?

(a) গোলকটোৰ ভিতৰত

(b) গোলকটোৰ ঠিক বাহিৰত

(c) গোলকটোৰ কেন্দ্ৰৰ পৰা 18cm দূৰত? 

উত্তৰ: পৰিবাহীৰ ব্যাসাৰ্দ্ধ, r =12cm = 0.12m

a) গোলকীয় 0.12m

গোলকৰ ওপৰত সুষমভাৱে বিস্তৃত হৈ থকা আধান, q= 1.6 × 10⁻⁷ C

গোলকটোৰ ভিতৰত বিদ্যুৎক্ষেত্র শূন্য, কাৰণ গোলকটোৰ ভিতৰত যদি বিদ্যুৎক্ষেত্র থাকে ইয়াৰ আধানে ইয়াক প্রশমিত কৰিব।

b) গোলকটোৰ নামমাত্ৰ বাহিৰত বিদ্যুৎক্ষেত্র E  হল-

E= q/4πε₀r²

যত

ε₀= শূন্য স্থানৰ বৈদ্যুতিক প্রৱেশ্যতা 

1/4πε₀=9×10⁹Nm⁻²C⁻²

E= 1.6×10⁻⁷×9×10⁻⁹/(0.12)² 

= I0⁵ NC⁻¹

গতিকে, গোলকটোৰ বাহিৰত বিদ্যুৎ ক্ষেত্র, I0⁵ NC⁻¹

c) গোলকৰ কেন্দ্ৰ বিন্দুৰ পৰা 18 m দূৰত্বত

বিদ্যুৎ ক্ষেত্র = E₁

E₁ =q/4πε₀d²

=9×10⁹ x 1.6×10⁻⁷/ (18×10⁻²)²

= 4.4×10⁴ N/C

গতিকে, কেন্দ্ৰৰ পৰা 18 cm দূৰত্বত বিদ্যুৎ ক্ষেত্ৰ

4.4×10⁴ N/C

Q:5) দুয়োখন পাতৰ মাজত বায়ু থকা সমান্তৰাল পাতযুক্ত ধাৰকটোৰ ধাৰকত্ব হ’ল 8 pF (IpF=10¹²F)। পাত দুখনৰ মাজৰ দূৰত্ব আধা কৰিলে আৰু দুয়োখন পাতৰ মাজৰ অংশখিনি 6 পৰা বৈদ্যুতিক ধ্রুৱক সম্পন্ন মাধ্যমেৰে পূৰ্ণ কৰিলে ধাৰকটোৰ ধাৰকত্ব কিমান হ’ব?

উত্তৰ: ধাৰকৰ সমান্তৰাল প্লেট দুখনৰ মাজৰ ধাৰকত্ব C = 8 pF

সমান্তৰাল প্লেট দুখনৰ মাজৰ দূৰত্ব d আৰু বায়ুৰে ভৰ্তি হৈ থকাৰ হেতু ধৰা হ’ল বায়ুৰ পৰা বৈদ্যুতিক ধ্রুৱক k=1

C এতিয়া ধাৰকত্ব সূত্র মতে,

C=kε₀A/ d

=ε₀A/ d……………………..(1)

যত,

A = প্ৰতিখন প্লেটৰ ক্ষেত্ৰ কালি

ε₀= শূন্য স্থানৰ বৈদ্যুতিক প্রবেশ্যতা

যদি প্লেট দুখনৰ মাজৰ দূৰত্ব আধা কৰা হয় তেন্তে

 নতুন দূৰত্ব, d=d/2

প্লেট দুখনৰ মাজত পূৰ্ণ কৰা মাধ্যমৰ পৰাবিদ্যুৎ ধ্রুবক k =6

গতিকে, ধাৰকৰ ধাৰকত্ব হ’ব,

C”= kε₀A/ d= 6ε₀A/(d/2)……………..…(2)

সমীকৰণ (i) আৰু (ii) ৰ অনুপাত লৈ আমি পাওঁ

C”=2x6C

    =12C

    = 12× 8 = 96pF

গতিকে, প্লেট দুখনৰ মাজত ধাৰকত্ব, 96pF.

Q: 6) 9pF ধাৰকত্বৰ তিনিটা ধাৰক শ্রেণীৱদ্ধ সজ্জাত সংযোগ কৰা হৈছে। 

(a) সজ্জাটোৰ মুঠ ধাৰকত্ব কিমান?

(b) সজ্জাটোক যদিহে 120 V উৎসৰ লগত সংযোগ কৰা হয় তেন্তে প্ৰতিটো ধাৰকৰ দুই মূৰত বিভৱ ভেদ কিমান হ’ব?

উত্তৰ: a) তিনিটা ধাৰকৰ ধাৰকত্ব, C = 9pF

 ধাৰকবোৰৰ শ্ৰেণীবদ্ধ সজাৰ ফলত হোৱা সমতুল্য ধাৰকত্ব (C’)

1/C”= 1/C+1/C+1/C

= 1/9+1/9+1/9

=3/9=1/3

C’ = 3uF

গতিকে, মুঠ ধাৰকত্ব হ’ব, 3uF. 

b) ভল্টেজ, V= 100 V

প্ৰতিটো ধাৰকৰ বাবে বিদ্যুৎ বিভৱ V যোগান ধৰা ভল্টজৰ এক তৃতীয়াংশৰ সমান,

V’=V/3=120/ 3 = 40 V

 গতিকে, প্ৰতিটো ধাৰকৰ বৈদ্যুতিক বিভৱ, 40V.।

Q:7) 2pF, 3pF আৰু 4pF ধাৰকত্বৰ তিনিটা ধাৰকক সমান্তৰালভাৱে সজ্জিত কৰা হৈছে।

a) সজ্জাটোৰ মুঠ ধাৰকত্ব কিমান হ’ব?

b) প্ৰতিটো ধাৰকত আধান হ’ব যদিহে সজ্জাটোক 100V উৎসৰ লগত সংযোগ কৰা হয়?

উত্তৰ: a) ধাৰককেইটাৰ ধাৰকত্ব হৈছে

C₁ = 2 pF

C₂ = 3 pF

c₃= 4pF

ধাৰকৰ সমান্তৰাল সজ্জাৰ কাৰণে C

C’ = 2+3+4=9PF

গতিকে, মুঠ ধাৰকত্ব হ’ব,9pF

b) ভল্টেজ, V= 100 V

তিনিটা ধাৰকৰ বাবে ধাৰকত্ব একে =V= 100V

এটা ধাৰকৰ আধান (q), ধাৰকত্ব C আৰু বিদ্যুৎ

বিভৱ V ৰ সম্বন্ধ।

q=VC………………… (i)

Cৰ বাবে=C = 2pF, 

আধান = VC = 100 x 2 = 200pc = 2 x 10⁻¹⁰ C

Cৰ বাবে = 3pF,

আধান = VC = 100 x 3 = 300pC = 3 x 10⁻¹⁰C

Cৰ বাবে = 4pF.

আধান = VC = 100 × 4 = 200pC = 4 x 10⁻¹⁰ C

Q: 8) 3mm দূৰত্বত থকা আৰু দুয়োখন পাতৰ বা প্লেটৰ মাজত বায়ু থকা সমান্তৰাল পাতযুক্ত  ধাৰকটোৰ প্ৰত্যেকখন পাতৰ কালি হ’ল 6×10³m²। ধাৰকত্ব নির্ণয় কৰা । ধাৰকটোক যদিহে 100 Vৰ উৎসৰ লগত সংযোগ কৰা হয়, তেন্তে ধাৰকটোৰ প্ৰতিখন পাতত থকা আধানৰ মান কিমান হ’ব?

উত্তৰ: সমান্তৰাল পাত ধাৰকটোৰ প্ৰতিখন পাতৰ ক্ষেত্রফল, A= 6 x 10⁻³m²

প্লেটৰ মাজৰ দূৰত্ব, d = 3mm = 3 × 10⁻³ m ভল্টেজ,V= 100 V 

এটা সমান্তৰাল পাতৰ ধাৰকৰ ধাৰকত্ব C.

C=ε₀A/d

যত,

ε₀= শূন্য স্থানৰ বৈদ্যুতিক প্রবেশ্যতা

= 8.854 ×10⁻¹²N⁻¹C⁻²M⁻²

C= 8.854×10⁻¹²x6x10⁻³/3×10⁻³

   = 17.71 × 10⁻¹² F

    = 17.71 pF

V বিভৱ, q আধান আৰু C ধাৰকত্বৰ লগত সম্পর্কিত⇒

V=q/C

q = VC

= 100×17.71 x 10⁻¹²

= 1.771×10⁻⁹ C

গতিকে, ধাৰকটোৰ ধাৰকত্ব 17.71 pF আৰু প্ৰতিটো পাতৰ ধাৰকত্ব 1.771 × 10⁻⁹ C.

Q: 9)অনুশীলনী 2.8ত দিয়া ধাৰকটোৰ পাত দুখনৰ মাজত যদি 3mm ডাঠৰ এখন মাইকা পাত (পৰাবিদ্যুত ধ্ৰুৱক =6) সুমুৱাই দিয়া হয়, তেন্তে কি ঘটিব ব্যাখ্যা কৰা৷ যেতিয়া—

a) ভল্টেজৰ উৎস এটা সংযোজিত হৈ থাকে

b) ভল্টেজৰ উৎসৰ সংযোগ বিচ্ছিন্ন কৰিলে।

উত্তৰ: a) মাইকা পাতখনৰ পৰাবৈদ্যুতিক ধ্ৰুৱক, k =6

প্ৰথম অৱস্থাৰ ধাৰকত্ব,C= 1.771 × 10⁻¹¹ F

নতুন ধাৰকত্ব, C’= KC = 6×1.771×10⁻¹¹=106pF

যোগান ধৰা ভল্টেজ, V = 100V

নতুন ধাৰকত্ব

q’ = C”V = 6×1.771 × 10⁻⁹ = 1.06×10⁻⁵ C 

প্লেট দুখনৰ মাজেৰে বিভৱ হ’ব 100 V

b) পৰাবৈদ্যুতিক ধ্রুবক, k = 6

প্ৰথম অৱস্থাৰ ধাৰকত্ব, C = 1.771 × 10⁻¹¹ F

নতুন ধাৰকত্ব

C” = kC = 6 × 1.771 x 10⁻¹¹= 106 pF

যদি ভল্টেজৰ উৎসটো আঁতৰোৱা হয় তেন্তে আধানে প্লেটখনৰ ওপৰত কোনো প্রভাৱ নেপেলাব।

আধান = 1.771 × 10⁻⁹ C

 প্লেট দুখনৰ মাজৰ বিভৱ,

V’=q/C”

=1.771×10⁻⁹/106×10⁻¹²

= 16.7 V

Q: 10) 12pF ৰ ধাৰক এটা 50V ৰ বেটাৰীৰ লগত সংযোগ কৰা হৈছে। ধাৰকটোত কিমান পৰিমাণৰ স্থিতিবৈদ্যুতিক শক্তি সঞ্চিত হ’ব?

উত্তৰ: ধাৰকটোৰ ধাৰকত্ব, C= 12pF = 12 × 10⁻¹²F

বৈদ্যুতিক বিভৱ, V = 50 V

ধাৰকটোত সঞ্চিত স্থিতি বৈদ্যুতিক শক্তিৰ সমন্ধটো,

E=½ × CV²

=½ x12×10⁻¹²x(50)²

=1.5×10⁻⁸ J 

গতিকে, ধাৰকটোত সঞ্চিত স্থিতি বৈদ্যুতিক শক্তি, 1.5 x10⁻⁸J

Q: 11) 600pFৰ ধাৰকটো 200 Vৰ উৎসৰে আহিত কৰা হৈছে। ইয়াৰ পিছত উৎসটোৰ পৰা ইয়াৰ সংযোগ বিচ্ছিন্ন কৰা হ’ল আৰু উৎসটোক আন এটা 600 pF ৰ অনাহিত ধাৰকৰ সৈতে সংযোজিত কৰা হ’ল। এই প্রক্ৰিয়াটোত কিমান পৰিমাণৰ স্থিতিবৈদ্যুতিক শক্তি অপচয় হ’ল?

উত্তৰ: ধাৰকটোৰ ধাৰকত্ব, C = 600pF 

বিভব পার্থক্য, V= 200 V

ধাৰকতটোত সঞ্চিত হোৱা স্থিতিবৈদ্যুতিক শক্তি,

E=½×CV²

= ½×(600×10⁻¹²)×(200)²

= 1.2×10⁻⁵ J

যদি উৎসটো ধাৰকৰ পৰা বিচ্ছিন্ন কৰা হয় আৰু

অনা এটা ধাৰক C=600 pF ইয়াৰ লগত সংযোগ কৰা হয়, তেন্তে সজ্জাটোৰ মুঠ ধাৰকত্ব,

1/C”=1/C+1/C

= 1/600+1/600 =2/600 = 1/300

C’=300pF

নতুন বৈদ্যুতিক শক্তি গণনা কৰিব পাৰি এনেদৰে,

E” =1/2x C’x V²

=1/2x300x(200)²

= 0.6×10⁻⁵ J

বৈদ্যুতিক শক্তি অপচয় হ’ল—

= E – E’

= 1.2×10⁻⁵  – 0.6×10⁻⁵

= 0.6×10⁻⁵

= 6×10⁻⁶ J

গতিকে, প্রক্রিয়াটোত বৈদ্যুতিক শক্তি অপচয় হ’ল 6×10⁻⁶ J

Q: 12) 8mC পৰিমাণৰ আধান এটা মূলবিন্দুত আছে। – 2 × 10 Cৰ ক্ষুদ্ৰ আধান এটা P (0,0,3 cm) বিন্দুৰ পৰা R (0, 6cm, 9 cm) বিন্দুটোৰ মাজেৰে Q (0, 4 cm, 0) বিন্দুলৈ আনোতে কৰিবলগীয়া কাৰ্যৰ মান গণনা কৰা।

উত্তৰ: মূল বিন্দুটোৰ আধান, q = 8mC = 8 × 10⁻³C

ক্ষুদ্ৰ আধানৰ মান, যিটো Pৰ পৰা R, Rৰ পৰা

Qলৈ অনা হৈছে।

q₁ = – 2 × 10⁻⁹ C

তলৰ চিত্ৰত সকলো বিন্দু উপস্থাপন কৰা হ’ল–

z- অক্ষৰ দিশত মূলবিন্দুৰ পৰা P বিন্দুৰ দূৰত্ব,

d₁ = 3 cm, 

y – অক্ষৰ দিশত মূলবিন্দুৰ পৰা Q বিন্দুৰ দূৰত্ব

d₂=4 cm

P বিন্দুত বিভৱ V₁= q/4πε₀ d₁

Q বিন্দুত বিভৱ V₂=q/4πε₀d₂

স্থিতি বিদ্যুত বলৰ দ্বাৰা কৰা কাৰ্য W পথটোৰ

 ওপৰত নিৰ্ভৰশীল নহয়।

W=q₁{V₂ – V₁}

=q₁{ q/4πε₀ d₂ – q/4πε₀ d₁}

=qq₁/4πε₀{1/d₂ – 1/d₁}

 যত,  1/4πε₀= 9 x 10⁹ Nm²C⁻²

hence ,

W=9×10⁹x8x10⁻³x(-2×10⁻⁹)x{1/0.004 – 1/0.03}

= -144×10⁻³x (-25/3)

= 1.27 J

গতিকে, প্ৰক্ৰিয়াটোত কৰা কাৰ্য হ’ব 1.27J

প্ৰত্যুত্তৰ দিয়ক